DIEVER IN OORLOGS JAREN
___________________________

Operatie Amherst 7 en 8 april 1945

In de nacht van 7 op 8 april 1945 landen bij Diever een groep parachutisten. Zij hadden de opdracht het vijandelijk verkeer achter de linies te ontregelen.

De komst van deze geallieerden bracht, vooral door het arresteren van enkele felle NSB'ers, de bevolking in een bevrijdingsstemming. Echter op 10 april kwam een grote groep Duitsers vanaf Steenwijk naar Diever om orde op zaken te stellen. In Diever werden 11 willekeurige mensen opgepakt en als gijzelaars vastgehouden.

Tegelijkertijd trok de vijand op om de Franse para's uit te schakelen. Twee Dieverse boodschappers op weg om de para's waarschuwen, werden zwaar gewond, waarvan er 1 overleed.

De Duitse actie tegen de Franse para's mislukte geheel, waarbij de Duitsers verliezen leden, als represaille werden de 11 gijzelaars bij het kerkhof in Diever gefusilleerd. Een van hen Koop Westerhof oud 28 jaar uit Diever wist dit te overleven, door zichzelf dood te houden.

Op 12 april 1945 werd Diever door de Canadese militairen bevrijd.
___________________________

Gefusilleerde

Hendrik Akkerman 41 jaren grondwerker uit Diever.

Harman Bennen 53 jaren veekoopman uit Diever.

Klaas Daleman 38 jaren postbode uit Diever.

Jan Houwer 33 jaren broodbezorger uit Diever.

Nicolaas Houwer 62 jaren landarbeider uit Diever en z'n zoon,

Koop Houwer 29 jaren landarbeider uit Diever.

Kornelis Kerssies 60 jaren landbouwer uit Diever.

Roelof Hunnenman 46 jaren landarbeider uit Diever.

Antonius Maria Gerardus Janssens 18 jaren uit Tilburg.

Joseph Antonius Cornelis Janssens 14 jaren uit Berkel.
___________________________

De Herinnering

Mijn moeder Maria Cornelia Elisabeth Janssens kan zich nog heel goed Herinneren wat er zich op 10 april 1945 afspeelde. Het gezin liep in de richting van Osbank, toen men vrachtwagens hoorde aankomen. Maria, toen 17 jaar oud. Liep met een klein zusje iets vooruit en dacht dat de geallieerden in aantocht waren, Zij verteld haar zusje dat ze naar de militairen moest zwaaien. Toen de wagens nabij de van Osbank stopten werden in het Duits bevelen geschreeuwd, en was Maria zwaar teleurgesteld.

Op dat moment voerden geallieerden vliegtuigen een aanval op de Duitse voertuigen uit door deze te mitrailleren . Na de aanval zag zij de Duitsers zich in twee groepen splitsen. De ene groep ging richting begraafplaats terwijl de andere groep Diever in ging. De familie Janssens ging terug naar Kalteren.

Haar twee broers Anton en Joseph 18 en 14 jaar oud, waren naar Zorgvliet om daar bij een boer te werken. Toen zij in de loop van de middag in Diever terugkwamen werden zij nabij de eendenvijver door de Duitsers in gijzeling genomen.
Toen ze bij de andere gegijzelden tegen de wal van de begraafplaats zaten, heeft mevrouw Akkerman, de vrouw van de tevens gegijzelde Hendrik Akkerman, nog gepleit voor de vrijlating van " dat kind ", de 14 jarige Joseph.

Toen de beide jongens niet thuis kwamen en men hoorde dat er gegijzelde mensen waren doodgeschoten bekroop de angst dat ze daarbij waren geweest. Dit werd steeds meer en meer bevestigd. De volgende dag ging moeder Janssens naar  de plaats des onheils. Toen ze een van haar jongens tussen de lijken zag liggen wilde ze hem er tussen uit halen. Een politieagent weerhield haar hiervan en bracht haar terug naar huis.

Inde loop van de dag. 11 april, werd verzocht schone kleren voor de beide dode zoons naar het Schultehuis te brengen, alwaar de lijken werden afgelegd. Maria ging als oudste dochter met haar moeder mee. Toen ze vanaf de Brink binnen kwamen zagen ze daar diverse vrouwen bezig met de lijken. Nadat ze de kleren hadden afgegeven werden ze snel doorgeleid naar " de deel " in het achterhuis, waar de kleding die de jongens gedragen hadden in een paardendeken was gepakt. Maria en haar moeder kregen elk twee dekentippen in de handen en zo gingen ze de achterdeur uit. Net buitengekomen viel een der tippen los en viel de kapot gesneden, doorbloede kleding en schoeisel op de grond. Een toegesnelde man vroeg hun of het niet beter was dat hij de kleding zou meenemen om dit netjes te begraven. Het had immers geen zin de kapot gesneden, doorbloede en met kogels doorzeefde kleding mee te nemen. Moeder Janssens was niet op andere gedachten te brengen en de kleding werd meegenomen naar Kalteren, waar alles werd uitgewassen.

Maria vertelt dat haar moeder de kleding regelmatig voor de dag haalde en dan moeilijke tijden doormaakte. Maria heeft in 1947 stiekem de kleding bij haar moeder vandaan gehaald en weggebracht naar de voddenman. Op de overlijdensakte wordt aangegeven dat vader Janssens timmerman van beroep was. Anton was grondwerker en Joseph nog zonder beroep.
__________________________

Brief van de familie Janssens tijdens een herdenkingsdienst  en onthulling monument te Diever.

Geachte aanwezige.

Na 47 jaar is het ondanks de grote trauma, die onze familie nog steeds beheerst, voor mij een groot voorrecht om als zus van de twee omgekomen broers Antoon en Jozef Janssens, hier op deze plaats u te kunnen bedanken voor al hetgeen velen van u voor onze familie hebben gedaan.

In het bijzonder wil ik postuum bedanken de gebroeders Oostra, Hendrik en Gerrit, die onze familie gastvrij in hun midden opnamen, nadat onze ouders met ons in Diever kwamen, gevlucht voor de bombardementen. Hoe groot met het verdriet geweest zijn van deze twee mensen, toen ze hoorde dat deze twee jonge en vrolijke jongens Antoon en Jozef Janssens, in de leeftijd van 18 en 14 jaar, door de bezetter zonder enige noodzaak van de straat waren geplukt en samen met 7 andere Dievenaren en een toevallig voorbijtrekkende kermisreiziger op een gruwelijke manier waren neergeschoten. 

Dit onbeschrijfbare verdriet moet gelijk zijn geweest aan het grote verdriet dat onze ouders, die nu bij hen zijn, hadden en aanhet verdriet dat hun broers en zussen hadden. Waren deze twee jonge knapen niet een stuk van hun leven geworden, zoals zij een stuk van ons leven waren.

Ik was nog te klein, amper 6 jaar, om al dit leed en verdriet te kunnen bevatten, maar hoe ouder ik werd hoe meer ik begon te beseffen en te begrijpen wat die woorden van mijn broer Antoon aan die Duitse officier betekende " Laat Jozef naar huis gaan....hij is pas 14 jaar " Antoon voelde diep in zijn jongenshart , dat deze dag een laatste dag van zijn leven was en hij wilde dat zijn broer Jozef, waarvan hij zielsveel hield zou blijven leven om deze gruweldaad door te geven aan het nageslacht.

Niets mocht baten en samen stierven zij een vreselijke dood, een dood door kogels uit een automatisch geweer van de bezetter, die zij geen duimbreed in de weg hadden gelegd. Bijna dagelijks worden wij als broers en zusters van Antoon en Jozef geconfronteerd met deze gruwelijk moord op twee. nee op 10 onschuldige, die op zo'n gewelddadige manier om het leven werden gebracht.

Deze dag,10 april, deze avond, dit uur, staat bij vele Dievernaren diep in het hart gegriefd en ik weet dat door het plaatsen van dit monument ter nagedachtenis aan de vele oorlogsslachtoffers, in het bijzonder die slachtoffers die hier in Diever vielen zij aan het nageslacht duidelijk willen maken dat de dood altijd op de loer ligt, maar ook dat een moord zoals hier in Diever is geschied nooit of te nimmer herhaald mag worden.

Ik wil vanaf deze plaats, na zoveel jaren, onze dank uitspreken aan alle Dievernaren die ons hebben bijgestaan om het leed te overwinnen en aan te kunnen, dat over onze familie was gekomen. In het bijzonder wil ik het Nederlandse Rode Kruis en de kerkgenootschappen van Diever en Zorgvliet bedanken, die ons zoveel troost hebben gegeven in deze moeilijke dagen. Een bijzondere dank wil ik brengen aan mevrouw Greveling-kuiper, voor ons Eeltje Kuiper, die voor ons gezorgd heeft ten tijde dat wij in Diever verbleven, die ons na de noodlottige moordpartij een geweldige steun en toeverlaat was en die nog steeds als zij het kerkhof bezoekt om haar overleden man een groet te brengen ook onze beide broers Antoon en Jozef een groet brengt.

Tot slot wil ik namens mijn broers en zusters iedereen bedanken, in het bijzonder de heer Koop Westerhof, die deze afschuwelijke dag van zo nabij heeft meegemaakt en de dood in de ogen heeft gezien, doch door een wonder dit drama overleefde, het gemeente bestuur van Diever en de vele anderen die er voor gezorgd hebben dat dit monument tot stand kwam, om aan allen die hier op deze plaats gefusilleerd zijn postuum eer te bewijzen.

Dank u.

                                                                                                                                                                                                                                      

 Heeft u nog foto's dan hoor ik het graag van u.